ŞEKER HASTALARI İÇİN YİYECEK DEĞİŞİM LİSTESİ
Değişim listeleri enerji ve besin öğeleri denk olan besinlerin aynı grupta toplanmasi ile oluşturulmuştur.
Her bir grup için size verilen değişim sayısını geçmemek koşulu ile seçim yapabilirsiniz. Seçiminizi yaparken yiyeceğinizi aynı grup içinde bir diğer yiyecek ile değiştirmeniz gerektiğini unutmayınız.
Unlu Yiyecek Değişimi
1 unlu yiyecek değişimi: 15 gr karbonhidrat, 2 gr protein içerir. 68 kalorilik enerji sağlar.
| Yiyecek Adı |
Ortalama Ölçü |
Miktar (gram) |
| Ekmek (Buğday, Çavdar, Yulaf) |
1 ince dilim |
25 |
| Kepekli ekmek |
1 ince dilim |
25 |
| Hamburger ekmeği |
1/2 |
25 |
| Sandviç ekmeği |
1/3 |
25 |
| Yufka |
1/8 |
25 |
| Galeta |
2-3 adet |
20 |
| Tuzlu bisküvi |
2-3 adet |
20 |
| Tuzlu çubuk |
10-15 adet |
20-25 |
| Etimek |
2-3 adet |
20 |
| Un ( Buğday, pirinç, bezelye ) |
2 silme çorba kaşığı |
15 |
| Tarhana |
2 silme çorba kaşığı |
15 |
| Pirinç ( çig, pilav, çorba veya dolmada ) |
2 silme çorba kaşığı |
15 |
| Bulgur( çig, pilav, çorba veya dolmada ) |
2 silme çorba kaşığı |
15 |
| Kuskus ( çig, pilav, çorba veya dolmada) |
2 silme çorba kaşığı |
15 |
| Erişte - çig |
3 silme çorba kaşığı |
15 |
| Şehriye ( çig, pilav, çorba veya dolmada ) |
3 silme çorba kaşığı |
15 |
| Makarna- çig |
3 silme çorba kaşığı |
15 |
| Patates- pismis |
1 orta boy |
100 |
| Kestane |
2 orta boy |
30 |
| Patlamış mısır ( yağsiz) |
1 su bardagi dolusu |
20 |
| Haşlanmış mısır |
½ adet küçük boy |
|
En iyi seçim: kepekli ekmek, bulgur, makarna (spagetti)
Süt Değişimi
1 Süt Değişimi: 9 gr karbonhidrat, 6 gr protein, 6 gr yağ içerir. 114 kalorilik enerji sağlar.
| Yiyecek Adı |
Ortalama Ölçü |
Miktar (gram) |
| Süt |
1 büyük su bardağı |
240 |
| Yogurt |
1 büyük su bardağı |
240 |
1 az yagli süt değişimi: 9 gr karbonhidrat, 6 gr protein, 3 gr yağ içerir. 87 kalorilik enerji sağlar.
| Yiyecek Adı |
Ortalama Ölçü |
Miktar (gram) |
| Az yağlı Süt |
1 büyük su bardağı |
240 |
| Az Yağlı Yoğurt |
1 büyük su bardağı |
240 |
Et Değişimi
1 Et Degisimi: 6 gr protein, 5 gr yag içerir. 69 kalorilik enerji sağlar
| Yiyecek Adı |
Ortalama Ölçü |
Miktar (gram) |
| Köfte ( yumurta büyüklüğünde ) |
1 adet |
30 |
| Kiyma |
1 köfte kadar |
30 |
| Pirzola kemiksiz |
1 küçük boy |
30 |
| Kuşbaşı et |
3-4 küçük parça |
30 |
| Biftek 1 cm inceliğinde |
Avuç içi büyüklüğünde |
30 |
| Tavuk eti derili |
Avuç içi büyüklüğünde |
30 |
| Balık eti |
Avuç içi büyüklüğünde |
30-40 |
| Peynir beyaz orta yağlı |
1 kibrit kutusu kadar |
30 |
| Peynir kaşar ve benzeri |
2/3 kibrit kutusu kadar |
20-25 |
| Çökelek-lor |
1/4 su bardagi kadar |
40-45 |
| Yumurta |
1 adet |
40-50 |
| Sosis |
1 adet |
40-50 |
| Salam |
1 dilim |
40-50 |
En iyi seçim: Tavuk eti derisiz, beyaz peynir, balık eti
Sebze Değişimi
Koyu yeşil ve turuncu - sarı sebzeler ( havuç ) A vitamininden, kuşkonmaz, lahana, Brüksel lahanası, ıspanak ve domates C vitamininden, marul, maydanoz, ıspanak, havuç, enginar gibi sebzeler potasyum, folik asit ve posa bakımından zengindir.
Sebzeler çiğ olarak veya az su ile pişirilip, pişme suyu ile yenilirse ( havuç hariç ) serbesttir. Sebzeli etli, etsiz yada salata olarak yenebilir. Etli sebze yemeğinin içine yağ konulmamalıdır. 1 değişim etli sebze yemeğinin içindeki et miktarına göre et değişiminde azalma yapılmalıdır.
1 A grubu Sebze Değişimi: 6 gr karbonhidrat, 1 gr protein içerir. 28 kalorilik enerji sağlar.
| Yiyecek Adı |
Ortalama Ölçü |
Miktar (gram) |
| Domates |
1 küçük boy |
100 |
| Domates suyu |
1 büyük su bardağı |
240 |
| Çarliston biberi |
4 orta boy |
100 |
| Yeşil sivri biber |
10 orta boy |
100 |
| Yeşil dolma biber |
2 orta boy |
100 |
| Kıvırcık salata |
15 küçük yaprak |
100 |
| Marul |
5-6 yaprak |
100 |
| Salatalık |
1 orta boy |
100 |
| Kırmızı turp |
1 orta boy |
100 |
| Siyah turp |
1 orta boy |
100 |
| Maydanoz |
1 orta demet |
75 |
| Yeşil soğan |
3-4 orta boy |
75 |
| Kuru soğan |
1 orta boy |
75 |
| Kereviz |
1 küçük boy |
100 |
| Kırmızı lahana |
1/8 orat boy |
100 |
| Lahana |
4 çorba kaşığı pişmiş |
100 |
| Karnabahar |
4 çorba kaşığı pişmiş |
100 |
| Taze kabak |
4 çorba kaşığı pişmiş |
150 |
| ıspanak |
4 çorba kaşığı pişmiş |
150 |
| Semizotu |
4 çorba kaşığı pişmiş |
150 |
| Pazı |
4 çorba kaşığı pişmiş |
150 |
| Yaprak pancar |
4 çorba kaşığı pişmiş |
100 |
| Ebegümeci |
4 çorba kaşığı pişmiş |
150 |
| Bamya |
4 çorba kaşığı pişmiş |
75 |
| Taze fasulye |
4 çorba kaşığı pişmiş |
150 |
1 B grubu sebze değişimi: 7 gr karbonhidrat, 2 gr protein içerir. 36 kalorilik enerji sağlar.
| Yiyecek Adı |
Ortalama Ölçü |
Miktar (gram) |
| Havuç |
1 orta boy |
100 |
| Havuç suyu |
1/2 büyük su bardağı |
120 |
| Şalgam |
1 orta boy |
150 |
| Bezelye |
4 yemek kaşığı pişmiş |
100 |
| Pırasa |
5 yemek kaşığı |
150 |
| Bakla |
4 yemek kaşığı |
100 |
| Enginar |
1 orta boy pişmiş |
100 |
| Balkabağı |
|
100 |
| Yer elması |
|
75 |
Kurubaklagil Değişimi
Bu grup yiyeceklerin özellikle mercimeğin, glisemik indeksi düşüktür. Kurubaklagillerden 5-6 çorba kaşığı yediğinizde öğündeki 1 et + 1 ekmek değişiminden azaltmanız gerekir. Ayrıca yemek içindeki yağ miktari 1 tatlı kaşığı (5 gr ) olacak şekilde ayarlanmalıdır.
1 kurubaklagil değişimi: 13-15 gr karbonhidrat, 6 gr protein içerir. 76-84 kalorilik enerji sağlar.
| Yiyecek Adı |
Ortalama Ölçü |
Miktar (gram) |
| Kurufasulye, nohut, mercimek, börülce ( çiğ ) |
3 silme çorba kaşığı |
25-30 |
| Kurufasulye, nohut, mercimek, börülce ( pişmiş ) |
5-6 çorba kaşığı |
100 |
Meyva Değişimi
Taze meyvalar A ve C vitamininden ve posadan zengin yiyeceklerdir. Muz, portakal, elma potasyumdan zengindir. Meyvaları, meyva suyu olarak içmek değil, taze olarak ve kabuğu ile yenilebilen meyvaları kabuğu ile yemek posa alınması açısından faydalıdır. Posadan zengin meyvelerin, sindirim sisteminden emilimlerinin yavaş olması kan glikozundaki yükselmelerin daha az olmasına neden olmaktadır, ayrıca posa kendisiyle birlikte alınan yağların emilimini de engellediğinden, kalp-damar hastalıklarının oluşumunu engelleyici etki göstermektedir. Meyvaların tadı içerdikleri asit ve şekerden gelir. Meyva olgunlaştıkça şeker miktarları artar. Bu nedenle kayısı, şeftali, kavun gibi meyvalar olgunlaştıklari dönemde yenilmemelidir.
1 meyva değişimi: 10 gr karbonhidrat, 40 kalorilik enerji sağlar.
| Yiyecek Adı |
Ortalama Ölçü |
Miktar (gram) |
| Ananas |
|
75 |
| Avokado |
1/2 adet |
125 |
| Ahududu |
1/2 su bardagi |
75 |
| Ayva |
1/4 orta boy |
75 |
| Armut ( x ) |
1 küçük boy |
75 |
| Böğürtlen |
1/2 su bardagi |
75 |
| Çilek |
1 su bardagi |
125 |
| Dut |
1/2 su bardagi |
50 |
| Elma ( x ) |
1 küçük boy |
80 |
| Erik - kırmızı erik |
5 adet |
60 |
| Yeşil erik |
10 adet |
100 |
| Mürdüm eriği ( taze ) |
3-4 adet |
50 |
| Greyfurt ( x ) |
1/2 adet |
125 |
| İncir ( taze ) |
1 adet |
50 |
| Kavun |
1 ince dilim |
125 |
| Kivi |
1 orta boy |
100 |
| Karpuz |
1 ince dilim |
150 |
| Kayısı |
1-2 adet |
100 |
| Kiraz ( x ) |
15 adet |
75 |
| Limon |
1 orta boy |
100 |
| Mandalina |
1 büyük boy |
100 |
| Muz |
1/2 küçük boy |
50 |
| Nar |
1/2 adet |
75 |
| Yiyecek Adı |
Ortalama Ölçü |
Miktar (gram) |
| Portakal |
1 orta boy |
125 |
| Şeftali ( x ) |
1 orta boy |
100 |
| Üzüm |
15 iri tane |
60 |
| Vişne |
15 adet |
75 |
| Malta eriği ( Yeni dünya ) |
6 adet |
60 |
( X ) İşaretlilerin glisemik indeksi ( kan sekerini yükseltme degeri ) düşüktür, tercih edilmelidir.
Yağ Değişimi
Yağlar en önemli enerji kaynağımızdır. Tereyağ, margarin, krema, mayonez, zeytinyağı, ayçiçek yağı, zeytin bu grupta yer alan yiyeceklerdir. Yağlar, bitkisel ve hayvansal kaynaklardan elde edilmektedirler. Bitkisel yağlar oda sıcaklığında sıvıdır. Yağlar, içindeki yağ asitlerinin özelliklerine göre doymuş, çoklu ve tekli doymamış olarak 3 gruba ayrılırlar. Çoklu ve tekli doymamış yağ asitlerini içeren yağlar kolestrol düzeyinin düşürülmesi için önerilir. Mısırözü, pamuk, soya, ayçiçek yağı çoklu doymamış yağ asidi içerir. Zeytinyağlı tekli doymamış yağ asidi içeren yağlara; tereyağ, et yağı, yumurta sarısındaki yağ, katı margarinler ise doymuş yağ asidi içeren yağlara örnektir. İyi bir kontrol sağlanmazsa şeker hastalığı kalp damar hastalıklarına zemin hazırlayan bir hastalıktır. Besinlerle günlük alınan yağ ve kolestrol miktarının fazlalığı, doymuş yağ asitlerinden zengin katı yağların tüketiminin fazlalığı kalp-damar hastalıklarını arttırmaktadır. Beslenme programınızda, doymuş, tekli ve çoklu doymamış yağ asitlerini içeren yağlar dengeli bir şekilde yer almalıdır.
1 Yag değişimi : 5 gr yag, 45 kalorilik enerji sağlar.
Doymamış yağ asidi içeren yağlar
| Yiyecek Adı |
Ortalama Ölçü |
Miktar (gram) |
| Zeytinyağı |
1 tatlı kaşığı |
5 |
| Sıvı yağ ( ayçiçek, mısırözü, soya) |
1 tatlı kaşığı |
5 |
| Zeytin |
5 adet |
25-30 |
| Yumuşak kahvaltılık yağlar |
1 tatli kasigi |
5 |
| Fındık, fıstık, badem, ceviz |
1-2 adet |
10 |
| Mayonez |
1 tatlı kaşığı |
5 |
Doymuş yağ asidi içeren yağlar
| Yiyecek Adı |
Ortalama Ölçü |
Miktar (gram) |
| Katı yağ ( tereyağ ) |
1 tatlı kaşığı |
5 |
| Kaymak, krema |
1 yemek kaşığı |
15 |
| Krem peynir |
1 tatli kaşığı |
5 |
En iyi seçim: Doymamış yağ asidi içeren yağlar
Önemli uyarılar
